Opvliegers en nachtelijk zweten: Wat kun je er tegen doen?

Hoeveel we zweten verschilt van persoon tot persoon. Overmatig zweten wordt vaak veroorzaakt door flink te sporten of door te warme kleding, maar ook angsten en nachtmerries kunnen oorzaken zijn. ‘s Nachts verliest de gemiddelde persoon ongeveer een liter zweet, maar in de zomer kan dit nog meer zijn.

Het is niet alleen onprettig om bezweet wakker te worden, maar het zorgt ook voor een minder goede nachtrust. We voelen ons de volgende dag dan moe en suf, waardoor onze prestaties lijden. Vrouwen in de menopauze hebben ‘s nachts vaak opvliegers. In deze blogpost beantwoorden we de vraag wat je kunt doen als je last hebt van nachtelijke opvliegers. Kun je ze voorkomen of zorgen dat je er minder vaak last van hebt?

Waarom zweten we?

Zweten is een van de natuurlijke beschermingsmechanismen van ons lichaam. Zweten voorkomt dat ons lichaam oververhit, daarom hebben we zweetklieren die zweet produceren als de cellen in onze zenuwen een bepaald signaal naar onze hersenen sturen. Vooral onze handen en ons voorhoofd hebben veel zweetklieren. Het zweet gaat via onze poriën naar het huidoppervlak, waar het verdampt en ons lichaam afkoelt.

Als we ons lichaam en onze spieren in beweging brengen bij het sporten verbruikt het lichaam kracht en energie. Tijdens deze inspanning stijgt onze lichaamstemperatuur en beginnen we te zweten. De hoeveelheid zweet en hoe snel we beginnen te zweten hangt af van hoe vaak we trainen. Over het algemeen geldt dat mensen die zelden sporten sneller beginnen te zweten dan sporters.

Echter, tijdens opvliegers 's nachts lijkt de reden voor overmatig zweten volledig willekeurig te zijn. Veel vrouwen voelen zich in het dagelijks leven gestrest door opvliegers, wat kan leiden tot concentratieproblemen.

Opvliegers in de menopauze

Tot wel 90% van alle vrouwen in de overgang heeft last van onprettige opvliegers, zowel overdag als ‘s nachts. De frequentie en intensiteit van deze opvliegers verschilt echter van vrouw tot vrouw. Sommige vrouwen hebben meer last van nachtelijke opvliegers dan andere.

Vrouwen in de overgang kunnen tot wel twintig opvliegers per dag krijgen. Soms duren ze slechts enkele minuten, maar soms ook langer. Veel vrouwen voelen opvliegers opkomen, door een onprettig gevoel in het hoofd of onverklaarbaar ongemak in het lichaam. De opvliegers gaan meestal op en neer en treffen vooral het bovenlichaam, de hals en het gezicht.

Deze opvliegers worden veroorzaakt door een plotselinge verwijding van de bloedvaten. Dit stimuleert de bloedsomloop en de huid wordt rood. Ook onze lichaamstemperatuur stijgt en het zweet breekt ons uit. Door het zweten daalt de lichaamstemperatuur en veel vrouwen hebben het koud na de opvlieger.

Opvliegers gaan vaak gepaard met hartkloppingen. Dit is een natuurlijke reactie op de verhoogde bloedcirculatie; de hartslag kalmeert meestal weer snel. Vooral aan het begin van de menopauze komen opvliegers vaak voor, maar ze komen minder vaak voor in de loop van de tijd. Na één of twee jaar hebben de meeste vrouwen geen opvliegers meer.

Oorzaken van opvliegers

De oorzaken van opvliegers zijn nog niet 100% duidelijk. Ze komen het meest voor aan het begin van de menopauze en zijn dan ook het meest intens. Experts vermoeden dat het vermogen van het lichaam om de temperatuur te regelen verstoord wordt in de menopauze omdat de productie van oestrogeen sterk fluctueert. Deze hormonale veranderingen spelen waarschijnlijk een grote rol bij opvliegers.

Een andere verklaring is de verhoogde afgifte van stresshormonen, zoals adrenaline. Dit wordt verklaard door het verlaagde oestrogeengehalte. Het tekort aan oestrogeen lijkt het vermogen van het lichaam om de temperatuur te reguleren  in de hersenen te beïnvloeden.

Andere oorzaken van opvliegers

Naast de opvliegers waar vrouwen in de overgang mee te maken krijgen kunnen er ook nog andere redenen zijn waarom we ‘s nachts meer zweten.

Hyperactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

De schildklier is een andere belangrijke producent van hormonen, die vele processen in ons lichaam beïnvloeden. Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Graves zijn een typisch geval van een hyperactieve schildklier. Als onderdeel van deze ziekte valt het lichaamseigen immuunsysteem de schildklier aan. Dit leidt tot de overproductie van schildklierhormonen.

De hormonen die geproduceerd worden door de schildklier hebben invloed op veel verschillende lichaamsfuncties, zoals de doorbloeding, de stofwisseling en ons humeur. Deze ziekte komt vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd, vrouwen hebben er vaker last van dan mannen. De meest voorkomende symptomen van een hyperactieve schildklier zijn prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, haaruitval, snelle hartslag, nachtelijk zweten en innerlijke onrust.

Diabetes mellitus

Diabetes mellitus is ook wel bekend als 'suikerziekte' en kan nachtelijk zweten en spiertrekkingen veroorzaken. Dit gebeurt in het geval van hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel) 's nachts. De reacties op hypoglykemie nemen meestal na korte tijd af. Dit kan echter gevaarlijk zijn, omdat mensen die aan hypoglykemie lijden 's nachts niet wakker worden en er doorheen slapen.

In het ergste geval kan dit leiden tot langdurige zenuwschade (autonome neuropathie). Onder beschadigde zenuwen kunnen ook de zenuwen vallen die de zweetafscheiding regelen. Hierdoor functioneren de zweetklieren niet meer goed.

Het is vooral belangrijk om te reageren op deze tekenen van hypoglykemie (zoals nachtelijk zweten, spiertrekkingen en duizeligheid) en om glucose of een kant-en-klare suikeroplossing te consumeren. Bovendien moet de bloedsuikerspiegel regelmatig worden gemeten. Idealiter twee keer per dag, 's morgens en 's avonds.

Allergieën en opvliegers

Bepaalde allergieën kunnen ook opvliegers veroorzaken.  Hooikoorts kan bijvoorbeeld zweetaanvallen veroorzaken. Andere symptomen zoals rhinitis, hoesten of huidirritaties komen meestal ook voor. Het immuunsysteem overreageert op bepaalde allergenen en het lichaam probeert er zich van te ontdoen. Een van de manieren waarop het lichaam dit doet is door overmatig te zweten. 

Wat kan ik doen als ik ‘s nachts last heb van opvliegers?

Je kunt verschillende dingen doen om nachtelijke opvliegers te voorkomen. De meeste van deze dingen zijn veranderingen in je levensstijl.

• Eet ‘s avonds geen pittige dingen
• Eet makkelijk verteerbaar voedsel (zoals groente en fruit)
• Probeer ‘s avonds geen alcohol en cafeïnerijke dranken zoals thee of koffie te gebruiken
• Houd je gewicht in de gaten, obesitas en overgewicht zorgen ervoor dat je meer gaat zweten
• Doe ontspanningsoefeningen, zoals yoga of autogene training
• Draag kleding van natuurlijke stoffen, synthetische stoffen en mengweefsels zorgen ervoor dat je sneller gaat zweten
• Slaap in een koele kamer en kies voor beddengoed van natuurlijke materialen zoals biologisch katoen

Therapie voor opvliegers

Opvliegers worden meestal op milde wijze behandeld, bijvoorbeeld met kant-en-klare bereidingen met zilveren druivenkaars. Daarnaast kunnen ook andere plantaardige middelen helpen, zoals salie, rode klaver, soja en duizendblad. Deze huismiddelen zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.

Naast deze remedieen kun je ook fysieke therapie proberen. Zo kunnen bijvoorbeeld veenbaden of afwisselend warme en koude voetbaden de opvliegers 's nachts verbeteren. Hormoonvervangingstherapie is over het algemeen niet aan te raden, omdat deze in verband wordt gebracht met andere ziekterisico's zoals trombose, borstkanker en hart- en vaatziekten.

Natuurlijk beddengoed bij Zizzz

In onze lijst “Wat kan ik doen als ik ‘s nachts last heb van opvliegers?” hebben we al gezegd dat je het beste kunt kiezen voor beddengoed van natuurlijke materialen. Natuurlijke vezels kunnen meer vocht absorberen dan synthetische stoffen en ze voorkomen dat het te warm wordt onder je deken. Daarnaast kunnen natuurlijke materialen de temperatuur beter in balans houden, zodat je het niet koud krijgt maar ook niet te veel gaat zweten. 

Daarom hebben we bij Zizzz beddengoed van zuivere natuurlijke materialen, zoals biologisch katoen, satijn en perkal. Naast dekbedovertrekken hebben we ook bijpassende kussenslopen en hoeslakens van hetzelfde materiaal. Ons katoen is ethisch verkregen en voorzien van het GOTS-keurmerk. Daarnaast is ons beddengoed biologisch afbreekbaar en blijft het lang mooi.